Ένα χάλκινο νόμισμα -περίπου στο μέγεθος ενός κέρματος των 50 λεπτών- κόπηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου του Δ’ του Φιλοπάτωρ στην Αίγυπτο, μεταξύ 221 και 204 π.Χ. Καθόλου περίεργο βέβαια, αφού εκείνη την εποχή ήταν σύνηθες φαινόμενο κάθε κράτος, ελληνικό και μη, να κόβει τα δικά του νομίσματα. Το ασύνηθες είναι ότι το συγκεκριμένο βρέθηκε μετά από πάνω από δύο χιλιετίες, επτά εκατοστά κάτω από το έδαφος στα βάθη του τροπικού δάσους του μακρινού βορείου Κουίνσλαντ στην… Αυστραλία!
Ο άνθρωπος που το βρήκε το 1912, ο Andrew Henderson, είχε εγκαταλείψει νωρίτερα την περιοχή της Βικτώριας για ένα μέρος με πιο θερμό κλίμα.
«Ο Χέντερσον οριοθέτησε ένα κομμάτι γης και έγινε έποικος», δήλωσε ο ιστορικός Ντέιβ Φοίνιξ, σύμφωνα με το abc.net.au.
«Μια μέρα το 1912, καθώς έσκαβε για να φτιάξει έναν φράχτη, χτύπησε κάτι μεταλλικό με το φτυάρι του.
«Δεν έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στο νόμισμα εκείνη τη στιγμή. Όταν επέστρεψε στο σπίτι, το έβαλε σε ένα συρτάρι και το θέμα ξεχάστηκε για τα επόμενα 40 χρόνια τουλάχιστον.
Το 2.200 ετών νόμισμα φυλάσσεται στο Μουσείο του Cairns και θα παρουσιαστεί στο ευρύτερο κοινό αργότερα μέσα στο έτος.
«Στα τέλη της δεκαετίας του ’70, σε προχωρημένη ηλικία πλέον, άρχισε να δίνει διάφορα από τα υπάρχοντά του», δήλωσε ο Φοίνιξ.
«Έτσι έδωσε το νόμισμα στον 10-χρονο γιο του γείτονα του, τον Hank Gilmore.»
Φέτος ο Gilmore προσέφερε το νόμισμα στο Μουσείο του Cairns, εξιστορώντας πως ήρθε στα χέρια του και ξεκινώντας μια έρευνα για το πώς βρέθηκε εκεί το νόμισμα.
Μια σύντομη ιστορία του Πτολεμαίου Δ΄ Φιλοπάτωρ (245 – 204 π.Χ.)
Ο Δρ Andrew Connor, λέκτορας αρχαίας ιστορίας του Πανεπιστήμιου του Monash, δήλωσε ότι κατανοεί γιατί το νόμισμα βρέθηκε στο τροπικό δάσος του Κουίνσλαντ και θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον άνθρωπο για τον οποίο κόπηκε προς τιμήν του.
«Σε αντίθεση με τους τρεις προκάτοχούς του, ο Πτολεμαίος ο Δ’ δεν ενδιαφερόταν πολύ για την εξουσία», δήλωσε ο Δρ Κόννορ.
«Πέρασε πολύ περισσότερο χρόνο πίνοντας, ξεκουραζόταν και εργαζόταν στο σκάφος του – ένα τεράστιο πλοίο που όμως δεν μπορούσε να πλεύσει». Εδώ πρέπει να πούμε ότι πιστεύεται πως ο Πτολεμαίος έχτισε ένα πλοίο τεραστίων διαστάσεων γνωστό ως τεσσαρακοντιήρης. Ένα πλοίο επιδείξεων που περιέγραψε ο Καλλίξενος της Ρόδου τον 3 π.Χ. αιώνα, ο Αθήναιος το 2ο μ.Χ. αιώνα και ο Πλούταρχος.
Τα νομίσματα που κόπηκαν κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας του Πτολεμαίου Δ’, ο Δρ Κόνερ είπε ότι κυκλοφόρησαν σε χρυσό, ασήμι και χαλκό. Όλα βέβαια χρησιμοποιήθηκαν για να ενισχύσουν την επιρροή και τη φήμη των Πτολεμαίων.
«Υποθέτουμε ότι τα χρυσά και τα ασημένια νομίσματα θα είχαν μεγάλη χρηματική αξία, έτσι για τις καθημερινές τους ανάγκες θα χρησιμοποιούσαν τα χάλκινα».
Γι ‘αυτό, λέει ο Δρ Κόνερ, τα χάλκινα Πτολεμαϊκά νομίσματα εμφανίζονται συχνά στις πιο περίεργες τοποθεσίες.
Από την έρημο στο τροπικό δάσος
Τα Πτολεμαϊκά βασίλεια είχαν εξαπλωθεί στην Λιβύη την Αίγυπτο και την Συρία. Πώς όμως το νόμισμα βρέθηκε από την έρημο στο τροπικό δάσος;
Ο κ. Φοίνιξ έχει εξετάσει διάφορες θεωρίες, συμπεριλαμβανομένου και αυτών αρκετών Αιγυπτιολόγων που πιστεύουν ότι η Αυστραλία αποικίστηκε, ή τουλάχιστον την επισκέφτηκαν, Αιγύπτιοι πολύ πριν τους Ευρωπαίους, παραβλέποντας ίσως το γεγονός ότι μιλάμε για την εποχή που ή Αίγυπτος ήταν επαρχία της Μακεδονίας.
Οι Αιγύπτιοι από την άλλη δεν φημίζονται για τις ναυτικές επιδόσεις τους αντιθέτως με του Έλληνες. Είναι γνωστά τα ταξίδια του ναυάρχου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του Νεάρχου από τον Περσικό κόλπο μέχρι και τον Ινδό ποταμό. Πιο λογικό φαίνεται να είχαν πάει οι Έλληνες στην Αυστραλία και όχι οι Αιγύπτιοι, έχοντας μαζί τους κιόλας… ελληνικό νόμισμα.
Ο ιστορικός είπε επίσης ότι μεταξύ των πιο πιθανών θεωριών είναι ότι το νόμισμα έπεσε από κάποιον κυνηγό χρυσού που ίσως περπατούσε κατά μήκος της διαδρομής των αυτοχθώνων Αβορίγινων προς τα ορυχεία χρυσού Hodgkinson δυτικά του Cairns.
«Η περιοχή Macalister και τα γύρω βουνά ήταν πολύ ήσυχα μέχρι το 1876 που ήρθαν οι Ευρωπαίοι», δήλωσε ο κ. Φοίνιξ.
«Στη συνέχεια, όταν βρέθηκε εκεί χρυσός, χιλιάδες άνθρωποι ήρθαν εδώ από όλο τον κόσμο, για να κάνουν την τύχη τους και αυτοί μπορεί να έφερναν μαζί τους νομίσματα όπως αυτό σαν αναμνηστικά».
Σε αυτήν την εκδοχή συμφωνεί και ο Δρ Κόννορ που την θεωρεί και την πιο πιθανή.
«Ξέρουμε με βεβαιότητα ότι οι άνθρωποι εκείνη την εποχή έφερναν διάφορα αναμνηστικά μαζί τους όταν μετανάστευσαν στην Αυστραλία τον 19ο αιώνα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Δρ Κόννορ.
Ηλίας Σιατούνης